আহমাদ ইবনে মোহাম্মাদ ইবন কাসির আল-ফারগানি: সংশোধিত সংস্করণের মধ্যে পার্থক্য
সম্পাদনা সারাংশ নেই |
|||
১৭ নং লাইন: | ১৭ নং লাইন: | ||
== কর্ম == |
== কর্ম == |
||
তার লিখিত 'কিতাব ফি জাওয়ামি' 'ইলম আল নুজুম' এ (নক্ষত্র বিজ্ঞানের সারসংক্ষেপ) সৌরপ্রণালীর অন্তর্গত গ্রহগুলোর গতিবিধি, নীহারিকাপুঞ্জ সম্বন্ধে বিস্তারিতভাবে আলোচনা করা হয়।<ref>{{বই উদ্ধৃতি| |
তার লিখিত 'কিতাব ফি জাওয়ামি' 'ইলম আল নুজুম' এ (নক্ষত্র বিজ্ঞানের সারসংক্ষেপ) সৌরপ্রণালীর অন্তর্গত গ্রহগুলোর গতিবিধি, নীহারিকাপুঞ্জ সম্বন্ধে বিস্তারিতভাবে আলোচনা করা হয়।<ref>{{বই উদ্ধৃতি|শেষাংশ=Dallal|প্রথমাংশ=Ahmad|শিরোনাম=Islam, Science, and the Challenge of History|বছর=2010|প্রকাশক=[[Yale University Press]]|আইএসবিএন=9780300159110|পাতা=32}}</ref> ১২ শতকে এই বইটি ল্যাটিন ভাষায় অনুবাদ করা হয় এবং ইউরোপে এটি প্রচুর জনপ্রিয়তা লাভ করে। |
||
== তথ্যসূত্র == |
== তথ্যসূত্র == |
||
২৩ নং লাইন: | ২৩ নং লাইন: | ||
== আরোও পড়ুন == |
== আরোও পড়ুন == |
||
* {{বিশ্বকোষ উদ্ধৃতি| |
* {{বিশ্বকোষ উদ্ধৃতি|শেষাংশ=Sabra|প্রথমাংশ=Abdelhamid I.|শিরোনাম=Farghānī, Abu'l-ʿAbbās Aḥmad Ibn Muḥammad Ibn Kathīr al-|বিশ্বকোষ=[[Dictionary of Scientific Biography]]|খণ্ড=4|পাতাসমূহ=541–545|প্রকাশক=Charles Scribner's Sons|অবস্থান=New York|বছর=1971|আইএসবিএন=0-684-10114-9|ইউআরএল=http://www.encyclopedia.com/doc/1G2-2830901384.html}} |
||
* Jacobus Golius (ed.), ''كتاب محمد بن كثير الفرغاني في الحركات السماوية وجوامع علم النجوم، بتفسير الشيخ الفاضل يعقوب غوليوس / Muhammedis Fil. Ketiri Ferganensis, qui vulgo Alfraganus dicitur, Elementa astronomica, Arabicè & Latinè. Cum notis ad res exoticas sive Orientales, quae in iis occurrunt'', Amsterdam 1669; Reprint Frankfurt 1986 and 1997. |
* Jacobus Golius (ed.), ''كتاب محمد بن كثير الفرغاني في الحركات السماوية وجوامع علم النجوم، بتفسير الشيخ الفاضل يعقوب غوليوس / Muhammedis Fil. Ketiri Ferganensis, qui vulgo Alfraganus dicitur, Elementa astronomica, Arabicè & Latinè. Cum notis ad res exoticas sive Orientales, quae in iis occurrunt'', Amsterdam 1669; Reprint Frankfurt 1986 and 1997. |
||
* El-Fergânî, ''The Elements of Astronomy'', textual analysis, translation into Turkish, critical edition & facsimile by Yavuz Unat, edited by Şinasi Tekin & Gönül Alpay Tekin, Harvard University 1998. |
* El-Fergânî, ''The Elements of Astronomy'', textual analysis, translation into Turkish, critical edition & facsimile by Yavuz Unat, edited by Şinasi Tekin & Gönül Alpay Tekin, Harvard University 1998. |
||
* {{বই উদ্ধৃতি| |
* {{বই উদ্ধৃতি|শিরোনাম=Elements of Chronology and Astronomy - Muhamedis Alfragani Arabis Chronologica et astronomica elementa|ভাষা=Latin|ইউআরএল=http://www.wdl.org/en/item/10669/#languages=lat}} |
||
* Richard Lorch (ed.), ''Al-Farghānī on the Astrolabe. Arabic text edited with translation and commentary'', Stuttgart, 2005, {{আইএসবিএন|3-515-08713-3}}. |
* Richard Lorch (ed.), ''Al-Farghānī on the Astrolabe. Arabic text edited with translation and commentary'', Stuttgart, 2005, {{আইএসবিএন|3-515-08713-3}}. |
||
* Yavuz Unat, El-Fergânî, Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye, Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bilimin ve Felsefenin Doğulu Öncüleri Dizisi 14, Ankara 2012. |
* Yavuz Unat, El-Fergânî, Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye, Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bilimin ve Felsefenin Doğulu Öncüleri Dizisi 14, Ankara 2012. |
||
৩২ নং লাইন: | ৩২ নং লাইন: | ||
== বহিঃসংযোগ == |
== বহিঃসংযোগ == |
||
* {{বিশ্বকোষ উদ্ধৃতি| |
* {{বিশ্বকোষ উদ্ধৃতি|শেষাংশ=DeYoung|প্রথমাংশ=Gregg|শিরোনাম=Farghānī: Abū al‐ʿAbbās Aḥmad ibn Muḥammad ibn Kathīr al‐Farghānī|বিশ্বকোষ=The Biographical Encyclopedia of Astronomers|প্রকাশক=Springer|বছর=2007|অবস্থান=New York|পাতা=357|ইউআরএল=http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farghani_BEA.htm|আইএসবিএন=978-0-387-31022-0}} ([http://islamsci.mcgill.ca/RASI/BEA/Farghani_BEA.pdf PDF version]) |
||
* [http://www.saudiaramcoworld.com/issue/199203/pillars.of.hercules.sea.of.darkness.htm#al-farghani.and.the.short.degree. Paul Lunde, ''Al-Farghani and the “Short Degree”'', 1992, Saudi Aramco World] |
* [http://www.saudiaramcoworld.com/issue/199203/pillars.of.hercules.sea.of.darkness.htm#al-farghani.and.the.short.degree. Paul Lunde, ''Al-Farghani and the “Short Degree”'', 1992, Saudi Aramco World] |
||
০৭:০৭, ৩০ নভেম্বর ২০১৮ তারিখে সংশোধিত সংস্করণ
আল-ফারগানি | |
---|---|
জন্ম | নবম শতাব্দি |
উচ্চশিক্ষায়তনিক কর্ম | |
যুগ | ইসলামের স্বর্ণযুগ |
প্রধান আগ্রহ | জ্যোতির্বিজ্ঞান |
উল্লেখযোগ্য কাজ | 'কিতাব ফি জাওয়ামি' 'ইলম আল নুজুম' |
আবু আল আব্বাস আহমাদ ইবনে মোহাম্মাদ ইবন কাসির আল-ফারগানি/ফারঘানি (৮০০/৮০৫-৮৭০) যিনি পশ্চিমা বিশ্বে আলফ্রাগানুস নামে পরিচিত। তিনি ছিলেন একজন আরব [১] অথবা পারস্যর[২][৩] একজন সুন্নি মুসলিম জ্যোতির্বিদ। নবম শতাব্দীতে তিনি ছিলেন বিশ্বের খ্যাতনামা একজন জ্যোতির্বিজ্ঞানী। চাঁদের আগ্নেয়গিরির জ্বালামুখ আলফ্রাগানুস এর নামকরণ তার নামেই করা হয়েছে।
জীবন
বাগদাদে ৭ম আব্বাসীয় খলিফা আল-মামুন এর পৃষ্ঠপোষকতায় পরিচালিত পৃথিবীর ব্যাস নির্ণয়ের কাজে নিয়োজিত বিজ্ঞানীদের দলে তিনিও ছিলেন। পরবর্তীতে তিনি কায়রো চলে যান। ইঞ্জিনিয়ার হিসেবে পুরোনো কায়রোয় গ্রেট নাইলোমিটারের নির্মাণ কাজে আল-ফারগানি তত্ত্বাবধান করেন।
কর্ম
তার লিখিত 'কিতাব ফি জাওয়ামি' 'ইলম আল নুজুম' এ (নক্ষত্র বিজ্ঞানের সারসংক্ষেপ) সৌরপ্রণালীর অন্তর্গত গ্রহগুলোর গতিবিধি, নীহারিকাপুঞ্জ সম্বন্ধে বিস্তারিতভাবে আলোচনা করা হয়।[৪] ১২ শতকে এই বইটি ল্যাটিন ভাষায় অনুবাদ করা হয় এবং ইউরোপে এটি প্রচুর জনপ্রিয়তা লাভ করে।
তথ্যসূত্র
- ↑ Science, The Cambridge History of Islam, Vol. 2, ed.
- ↑ Sir Patrick Moore, The Data Book of Astronomy,CRC Press,2000,BG 48ref Henry Corbin, The Voyage and the Messenger: Iran and Philosophy, North Atlantic Books, 1998, pg 44
- ↑ Texts, Documents and Artefacts: Islamic Studies in Honour of D.S. Richards.
- ↑ Dallal, Ahmad (২০১০)। Islam, Science, and the Challenge of History। Yale University Press। পৃষ্ঠা 32। আইএসবিএন 9780300159110।
আরোও পড়ুন
- Sabra, Abdelhamid I. (১৯৭১)। "Farghānī, Abu'l-ʿAbbās Aḥmad Ibn Muḥammad Ibn Kathīr al-"। Dictionary of Scientific Biography। 4। New York: Charles Scribner's Sons। পৃষ্ঠা 541–545। আইএসবিএন 0-684-10114-9।
- Jacobus Golius (ed.), كتاب محمد بن كثير الفرغاني في الحركات السماوية وجوامع علم النجوم، بتفسير الشيخ الفاضل يعقوب غوليوس / Muhammedis Fil. Ketiri Ferganensis, qui vulgo Alfraganus dicitur, Elementa astronomica, Arabicè & Latinè. Cum notis ad res exoticas sive Orientales, quae in iis occurrunt, Amsterdam 1669; Reprint Frankfurt 1986 and 1997.
- El-Fergânî, The Elements of Astronomy, textual analysis, translation into Turkish, critical edition & facsimile by Yavuz Unat, edited by Şinasi Tekin & Gönül Alpay Tekin, Harvard University 1998.
- Elements of Chronology and Astronomy - Muhamedis Alfragani Arabis Chronologica et astronomica elementa (Latin ভাষায়)।
- Richard Lorch (ed.), Al-Farghānī on the Astrolabe. Arabic text edited with translation and commentary, Stuttgart, 2005, আইএসবিএন ৩-৫১৫-০৮৭১৩-৩.
- Yavuz Unat, El-Fergânî, Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye, Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esası, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bilimin ve Felsefenin Doğulu Öncüleri Dizisi 14, Ankara 2012.
- Yavuz Unat, “Fergânî’nin ‘Astronominin Özeti ve Göğün Hareketlerinin Esasları’ Adlı Astronomi Eseri”, DTCF Dergisi, Cilt 38, Sayı 1-2, Ankara 1998, s. 405–423.
বহিঃসংযোগ
- DeYoung, Gregg (২০০৭)। "Farghānī: Abū al‐ʿAbbās Aḥmad ibn Muḥammad ibn Kathīr al‐Farghānī"। The Biographical Encyclopedia of Astronomers। New York: Springer। পৃষ্ঠা 357। আইএসবিএন 978-0-387-31022-0। (PDF version)
- Paul Lunde, Al-Farghani and the “Short Degree”, 1992, Saudi Aramco World