মন্ত্রপুষ্পাঞ্জলি

মন্ত্রপুষ্পাঞ্জলি (সংস্কৃত: मंत्रपुष्पांजलि) অর্থ হল "মন্ত্র আকারে ফুল নিবেদন"। এটি হিন্দুদের অনন্য প্রার্থনা। এটি বৈদিক উৎস থেকে চারটি স্তোত্র সমন্বিত, এবং আরতি শেষে গাওয়া শেষ প্রার্থনা। মন্ত্রপুষ্পাঞ্জলি "মন্ত্র, পুষ্প ও অঞ্জলি" তিনটি উপাদান নিয়ে গঠিত।

মন্ত্রপুষ্পাঞ্জলি হল বৈদিক ঐতিহ্যের শুক্ল যজুর্বেদ শাখা থেকে দেব নামক ঐতিহ্যবাহী আবৃত্তির আনুষঙ্গিক অংশসমূহের পরিশিষ্ট। এর স্তোত্রগুলি অত্যন্ত ধীর গতিতে উচ্চারণ করা হয়, সমস্ত হরিণ স্বরিত উচ্চারণগুলিকে স্বাভাবিকের চেয়ে বেশি লম্বা করে।

মন্ত্র

यज्ञेन यज्ञमयजन्त देवास्तानि धर्माणि प्रथमान्यासन्।
ते ह नाकं महिमानः सचन्त यत्र पूर्वे साध्याः सन्ति देवाः।।

ॐ राजाधिराजाय प्रसह्यसाहिने नमो वयं वैश्रवणाय कुर्महे।
स मे कामान्कामकामाय मह्यम् कामेश्वरो वैश्रवणो ददातु।
कुबेराय वैश्रवणाय महाराजाय नमः।।

साम्राज्यं भौज्यं स्वाराज्यं वैराज्यं पारमेष्ठ्यं राज्यं
माहाराज्यमाधिपत्यमयं समंतपर्यायी स्यात्सार्वभौमः सार्वायुष
आंतादापरार्धात्पृथिव्यै समुद्रपर्यंताया एकराळिति।।

तदप्येषः श्लोको ऽभिगीतो।
मरुतः परिवेष्टारो मरुत्तस्यावसन् गृहे।
आविक्षितस्य कामप्रेर्विश्वे देवाः सभासद इति।।

वि॒श्वत॑श्चक्षुरु॒त वि॒श्वतो॑मुखो वि॒श्वतो॑बाहुरु॒त वि॒श्वत॑स्पात्। सं बा॒हुभ्यां॒ धम॑ति॒ सं पत॑त्रै॒र्द्यावा॒भूमी॑ ज॒नय॑न्दे॒व एक॑:।।